Θεραπεία ροχαλητού – Υπνικής άπνοιας
Το ροχαλητό είναι ένα σοβαρό ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα που βασανίζει όχι μόνον αυτούς που το εμφανίζουν αλλά και τους συντρόφους τους. Περίπου 40% των ενηλίκων ροχαλίζουν μόνιμα ή περιστασιακά. Οι επιπτώσεις του ροχαλητού στη σχέση του ζευγαριού μπορεί να είναι καταστροφικές. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 80% των ζευγαριών που ροχαλίζουν αναγκάζονται να κοιμούνται σε χωριστά δωμάτια, ενώ ένα ποσοστό 10% σκέφτονται ακόμα και το διαζύγιο.
Που οφείλεται το ροχαλητό;
Το ροχαλητό προκαλείται από τον κραδασμό των μαλακών μορίων του φάρυγγα και κυρίως της σταφυλής, της υπερώας και των αμυγδαλών , κατά τη δίοδο του αέρα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας δε ροχαλίζουμε, γιατί ο μυϊκός τόνος κρατάει τις παραπάνω δομές σε σταθερή κατάσταση, ενώ κατά τον ύπνο η χαλάρωση των μυών του φάρυγγα είναι υπεύθυνη για την ταλάντωση κυρίως της σταφυλής. Τα κυριότερα ανατομικά εμπόδια, που μπορούν να προκαλέσουν στένωση της ανώτερης αναπνευστικής οδού και κατά συνέπεια και ροχαλητό είναι η σκολίωση του διαφράγματος και οι υπερτροφικές κόγχες στη μύτη, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κοινώς κρεατάκια) στο ρινοφάρυγγα, οι υπερτροφικές αμυγδαλές, η υπετροφική ή μακριά σταφυλή και οι στενές καμάρες της μαλθακής υπερώας.
Γιατί οι άνδρες ροχαλίζουν συχνότερα από τις γυναίκες;
Οι άνδρες είναι γνωστό ότι ροχαλίζουν συχνότερα από ότι οι γυναίκες, διότι λόγω διαφορετικής κατανομής του λίπους αυτό συσσωρεύεται κυρίως στην περιοχή του τραχήλου, προκαλώντας έτσι στένωση του αεραγωγού. Επίσης, οι ηλικιωμένοι ροχαλίζουν συχνότερα, διότι ο μυϊκός τόνος των μυών του φάρυγγα, της σταφυλής και της υπερώας μειώνεται με την ηλικία, με συνέπεια τη σύμπτωση των τοιχωμάτων της αναπνευστικής οδού. Ακόμα, τα παχύσαρκα άτομα με κοντό λαιμό είναι πιο επιρρεπή στο ροχαλητό.
Γιατί όταν πίνουμε ροχαλίζουμε;
Υπάρχει άμεση σχέση της εκδήλωσης του ροχαλητού με την κατανάλωση αλκοόλ, λόγω της χαλάρωσης που αυτό προκαλεί στους ιστούς του φάρυγγα, με επακόλουθο τη σύμπτωση των τοιχωμάτων του φάρυγγα και την απόφραξή του, καθώς και με τη χρήση υπναγωγικών ουσιών.
Τέλος, έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση πολλών καφέδων και τσιγάρων ημερησίως ευνοεί την πρόκληση ροχαλητού.
Τα κυριότερα συμπτώματα του ροχαλητού είναι ο ανήσυχος ύπνος, οι πρωινοί πονοκέφαλοι, το υπερβολικό αίσθημα κόπωσης το πρωί, η ασυνήθιστη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, η νωθρότητα, οι διαταραχές της συγκέντρωσης και της προσοχής, η πτώση της απόδοσης και οι συχνές αλλαγές του συναισθήματος.
Πως προλαμβάνεται το ροχαλητό;
Το ροχαλητό μπορεί να προληφθεί όταν από τη στιγμή που πρωτοεμφανιστεί γίνει προσεκτική έρευνα ανεύρεσης και αντιμετώπισης των αιτιών του στο ΩΡΛ Ιατρείο. Ιδιαίτερη αξία έχει η απώλεια σωματικού βάρους στους πάσχοντες που είναι παχύσαρκοι.
Η αποφυγή κατανάλωσης οινοπνεύματος, υπνοηρεμιστικών ουσιών και ο περιορισμός του καπνίσματος είναι επίσης ουσιώδη. Άλλοι τρόποι πρόληψης είναι η συχνή σωματική άσκηση, η σωστή στάση και η χρήση κατάλληλου στρώματος και μαξιλαριού στον ύπνο και η αποφυγή λήψης μεγάλων γευμάτων πριν από την κατάκλιση. Η χρήση των ρινικών διευρυντήρων που πωλούνται στα φαρμακεία λίγο φαίνεται ότι βοηθάει και μάλιστα μόνο στις περιπτώσεις που το ροχαλητό οφείλεται σε ρινική απόφραξη.
Είναι επικίνδυνο το ροχαλητό;
Το ροχαλητό αυτό καθαυτό, πέρα από την κούραση που προκαλεί λόγω της κακής ποιότητας του ύπνου, τις περισσότερες φορές δεν είναι επικίνδυνο και απειλητικό για τη ζωή του ασθενούς. Εάν ,όμως, συνοδεύεται από διαπιστωμένα επεισόδια άπνοιας, δηλαδή διακοπής της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να ανήκει σε ένα γενικότερο σύνδρομο ,που λέγεται Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας (ΣΥΑ) – “Sleep apnea syndrome”. Το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς και είναι απειλητικό ακόμα και για την ίδια του τη ζωή, καθώς εμπλέκεται με υπέρταση, στεφανιαία νόσο και αρρυθμίες.
Σε περίπτωση που το ροχαλητό είναι τόσο έντονο που συνδυάζεται με άπνοιες, πρέπει να αντιμετωπιστεί χειρουργικά από ειδικό χειρουργό ΩΡΛ το ανατομικό πρόβλημα που εμποδίζει την ομαλή δίοδο του αέρα.
Συνήθως, προτιμάται να γίνεται συρρίκνωση της μάζας των αμυγδαλών, εκτομή της σταφυλής και κατά περίπτωση αφαίρεση τμημάτων της μαλθακής υπερώας (Σταφυλο-Υπερωιο-Φαρυγγο-πλαστική-U.P.P.P.). Στις υπόλοιπες περιπτώσεις ο ασθενής που εμφανίζει μεγάλο αριθμό απνοιών είναι υποχρεωμένος να φοράει ειδική μάσκα (C-PAP) που κρατάει ανοικτό τον αεραγωγό στη διάρκεια του ύπνου.
Πως θεραπεύεται το ροχαλητό με υπερήχους;
Στις περιφερικού τύπου υπνικές άπνοιες και φυσικά στο ροχαλητό έχει βρει ιδανική ένδειξη για εφαρμογή η χρήση των χειρουργικών υπερήχων.
Πρόκειται για μια υπερσύγχρονη συσκευή που αποτελείται από μια γεννήτρια που παράγει ταλαντώσεις υψηλής συχνότητας, οι οποίες μεταφέρονται στο κοπτικό όργανο του υπερήχου, που επενεργεί στο ανατομικό εμπόδιο που είναι υπεύθυνο για το ροχαλητό (αμυγδαλή, σταφυλή ,διάφραγμα κ.ά.)
Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα των υπερήχων είναι:
- είναι σχεδόν ανώδυνοι αφού δε χρησιμοποιούν καθόλου ράμματα και νυστέρι.
- είναι εντελώς αναίμακτοι καθώς καυτηριάζουν όλα τα μικρά αγγεία.
- οι ταλαντώσεις υψηλής συχνότητας δημιουργούν τέλεια αποστείρωση.
- δεν προκαλούν τη θερμική βλάβη άλλων μεθόδων στους γειτονικούς ιστούς.
- τα αποτελέσματα γίνονται αντιληπτά από το πρώτο κιόλας βράδυ(διακοπή ροχαλητού).
- μπορούν να εφαρμοστούν ακόμα και χωρίς γενική αναισθησία.
- κάνουν την επέμβαση πολύ πιο ήπια και σε λίγες ώρες ο ασθενής μπορεί να πάει σπίτι του.
Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί η μέθοδος των χειρουργικών υπερήχων είναι δοκιμασμένη τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα κατά τα τελευταία χρόνια με άμεσα και μόνιμα αποτελέσματα που απαλλάσσουν τον ασθενή από τα προβλήματα του ροχαλητού και της άπνοιας
Ιατρείο διακοπής ροχαλητού
Αρχικά, κλείστε το ραντεβού σας με το γιατρό.
Έπειτα, ενημερωθείτε αναλυτικά από το γιατρό για τα αίτια του δικού σας ροχαλητού.
Στη συνέχεια δείτε και οι ίδιοι στην κάμερα το ανατομικό πρόβλημα(σταφυλή ,καμάρες, αμυγδαλές , διάφραγμα, κόγχες) που είναι υπεύθυνο για το ροχαλητό σας.
Τέλος, ακούστε τη μέθοδο που σας προτείνει ο γιατρός και είναι κατάλληλη για την περίπτωσή σας.
Στις έντονες περιπτώσεις ροχαλητού και στις περιπτώσεις υπνικής αποφρακτικής άπνοιας(OSA), έχει βρεί τα τελευταία χρόνια ιδανική ένδειξη για εφαρμογή, η χρήση των χειρουργικών υπερήχων. Πρόκειται για μια υπερσύγχρονη συσκευή που αποτελείται από μία γεννήτρια που παράγει ταλαντώσεις υψηλής συχνότητας, οι οποίες μεταφέρονται στο κοπτικό όργανο του υπερήχου, που επενεργεί στο ανατομικό εμπόδιο που είναι υπεύθυνο για το ροχαλητό (σταφυλή, αμυγδαλή, καμάρα ,κόγχη κ.α.). Συνήθως αρκεί μια απλή εκτομή της σταφυλής για δώσει οριστικό τέλος στο πρόβλημα του ροχαλητού. Ενίοτε μπορεί να χρειάζεται και μια ήπια πλαστική στις καμάρες ή μια συρρίκνωση των αμυγδαλών για να ανοίξει κι άλλο ο αεραγωγός. Η όλη διαδικασία είναι απολύτως αναίμακτη, ανώδυνη και η διάρκειά της δεν ξεπερνάει τα 15-20 λεπτά. Μπορεί μάλιστα να γίνει ακόμα και χωρίς γενική αναισθησία-με συνδυασμό τοπικής και αναισθησιολογικής μέθης. Μέσα σε λίγες ώρες από το τέλος της επέμβασης , ο ασθενής μπορεί να πάει σπίτι του. Τα αποτελέσματα είναι άμεσα κι ο ασθενής απαλλάσσεται από το ροχαλητό του από το πρώτο κιόλας βράδυ. Ο μετεγχειρητικός πόνος κρατάει μόνο λίγες μέρες (4-5)και ο ασθενής πρέπει να ακολουθεί μια ειδική δίαιτα με υδαρείς και χλιαρές τροφές για αυτό το διάστημα.
Η μέθοδος των χειρουργικών υπερήχων είναι δοκιμασμένη τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα κατά τα τελευταία χρόνια με άμεσα και μόνιμα αποτελέσματα που απαλλάσσουν τον ασθενή από τα προβλήματα του ροχαλητού και της άπνοιας.
Αμυγδαλεκτομή – Αδενοτομή
Η Αμυγδαλεκτομή και η αδενοτομή ,η αφαίρεση δηλαδή των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων(κρεατάκια),είναι μία συνήθης και ασφαλής χειρουργική επέμβαση.Είναι η δεύτερη πιο κοινή επέμβαση που γίνεται στα παιδιά,που μερικές φορές είναι απαραίτητη και στους ενήλικες.
Ανατομία
Οι αμυγδαλές είναι αδένες που βρίσκονται στο πίσω μέρος του στόματος και από τις δύο πλευρές.Αποτελούν τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματοςκαι βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων.
Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις(κρεατάκια) βρίσκονται πίσω από την μαλακή υπερώα(ουρανίσκο)δηλ.το μυικό,ελαστικό τμήμα της οροφής του στόματος.
Αποτελούν και αυτά τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος και επιτελούν την ίδια λειτουργία με τις αμυγδαλές.
Η σταφυλή ευρίσκεται στη μέση της μαλακής υπερώας προς τα κάτω και πίσω από αυτήνυπάρχει ένας χώρος που συνδέει τη μύτη με το στόμα και ονομάζεται ρινοφάρυγγας.
Η ευσταχιανή σάλπιγγα είναι ένας μικρός σωλήνας που συνδέει το μέσο αυτί με το ανώτερο τμήμα του λαιμού.Αυτή ανοίγει σε τακτικά χρονικά διαστήματα επιτρέποντας έτσι τον αέρα να εισέλθει εξισσοροπώντας έτσι την πίεση του μέσου αυτιού με την ατμοσφαιρική,σε κάθε αλλαγή στο περιβάλλον.
Μια κλειστή ευσταχιανή σάλπιγγα είτε από οίδημα του βλεννογόνου είτε από υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων,δημιουργεί διαφορά της πίεσης με αποτέλεσμα την εξίδρωση υγρού το οποίο επειδή δεν μπορεί να παροχετευθεί,συσσωρεύεται στο μέσο αυτί.
Aιτίες – συμπτώματα
Η πιο συνηθισμένη για την αφαίρεση των αμυγδαλών είναι οι επαναλαμβανόμενες φλεγμονές των αμυγδαλών(αμυγδαλίτιδες).
Αυτές είναι εμπύρετες καταστάσεις με πονόλαιμο και δυσκαταποσία.
Η αμυγδαλίτιδα θεωρείται χρονία η επικίνδυνη και χρειάζεται αμυγδαλεκτομή όταν:
- Έχουμε πέντε η περισσότερα επεισόδια τον χρόνο.
- Εχουμε τρία η περισσότερα επεισόδια αμυγδαλίτιδας τον χρόνο για δύο συνεχόμενα χρόνια.
- Αμυγδαλίτιδες που δεν ανταποκρίνονται εύκολα στην αντιβιοτική αγωγή.
- Σε περιαμυγδαλικό απόστημα ,κατάσταση στην οποία έχουμε συλλογή πύου μεταξύ των αμυγδαλών και του φάρυγγα.
- Και τέλος σε μεγάλη υπερτροφία των αμυγδαλών με προβλήματα απνοιας στην διάρκεια του ύπνου
Όταν έχουμε συχνά επεισόδια μέσης ωτίτιδας λόγω απόφραξης του στομίου της ευσταχιανής εξαιτίας υπερτροφίας των αδενοειδών εκβλαστήσεων ,τότε η αφαίρεση τους (αδενοτομή) είναι η θεραπεία εκλογής.Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βαρηκοία και διαταραχή της ανάπτυξης του λόγου.
Όταν έχουμε συχνά επεισόδια μέσης ωτίτιδας λόγω απόφραξης του στομίου της ευσταχιανής εξαιτίας υπερτροφίας των αδενοειδών εκβλαστήσεων ,τότε η αφαίρεση τους (αδενοτομή) είναι η θεραπεία εκλογής.Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βαρηκοία και διαταραχή της ανάπτυξης του λόγου.
Διάγνωση – θεραπεία
Συνήθως για την αμυγδαλίτιδα απαιτείται η χορήγηση αντιβίωσης.Εάν δεν θεραπευθεί μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στα νεφρά και την καρδιά.
Πρίν την αμυγδαλεκτομή/αδενοτομή είναι απαραίτητη η διενέργεια εξετάσεων αίματος για τον έλεγχο της πήξεως του αίματος και του αριθμού των αιμοπεταλίων.Ο κίνδυνος αιμορραγίας είναι μεγαλύτερος όταν ο χρόνος πήξεως είναι μεγαλύτερος και ο αριθμός των αιμοπεταλίων χαμηλός.
Διαδικασία
Η αμυγδαλεκτομή/αδενοτομή γίνεται με γενική αναισθησία που σημαίνει ότι ο ασθενής κοιμάται κατά τη διάρκεια του χειρουργείου.
Ο γιατρός-ΩΡΛ μπορεί να αφαιρέσει τις αμυγδαλές και τα κρεατάκια με διάφορες μεθόδους ,γεγονός που μπορεί να συζητηθεί από πρίν.
Μετά το χειρουργείο και τον έλεγχο της αιμορραγίας ο ασθενής οδηγείται στην αίθουσα ανάνηψης.Για την αντιμετώπιση του πόνου δίνονται συνήθως αναλγητικά.Μετά την πλήρη ανάνηψη του ασθενή ,μπορεί να πάει σπίτι του,χωρίς βέβαια να οδηγήσει ο ίδιος ,εάν πρόκειται για ενήλικα.
Κίνδυνοι – επιπλοκές
Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν όλες αυτές που σχετίζονται με την αναισθησία και με κάθε είδους χειρουργική επέμβαση.
Οι επιπλοκές από το χειρουργείο είναι συνήθως η αιμορραγία και η μόλυνση,οι οποίες όμως είναι πολύ σπάνιες.
Ο γιατρός πρέπει να ειδοποιηθεί αμέσως όταν :
Δούμε αιμορραγία από ζωηρό-κόκκινο αίμα για πάνω από δύο λεπτά
Σε υψηλό πυρετό,πάνω από 39 βαθμούς
Όταν ο πόνος επιμένει παρά την χορήγηση αναλγητικών.
Μετά το χειρουργείο
Η αμυγδαλεκτομή/αδενοτομή είναι γενικα καλώς ανεκτή επέμβαση.Ο πονόλαιμος μετά το χειρουργείο είναι φυσιολογικός.
Τις δύο πρώτες μέρες είναι απαραίτητη η επανεξέταση για τον έλεγχο της αιμορραγίας.
Είναι σημαντικό η λήψη πολλών υγρών από τον ασθενή παρά τον πόνο,για να μην αφυδατωθεί.
Ο πονόλαιμος διαρκεί περίπου μία εβδομάδα για τα παιδιά ενώ για τους ενήλικες μπορεί να διαρκέσει και δύο εβδομάδες.
Θεραπεία αμυγδαλών με υπερήχους
Η κλασσική αμυγδαλεκτομή είναι μια από τις πιο αιματηρές και επώδυνες επεμβάσεις, εξαιτίας και του τρόπου με τον οποίο γίνεται -νυστέρι και ράμματα σε έναν ιστό εξαιρετικά αγγειοβριθή, όπως είναι ο αμυγδαλικός ιστός. Η αιμαρραγία μπορεί να συμβεί από τη 1η έως και τη 14η ημέρα μετεγχειρητικά και φυσικά και στη διάρκεια του χειρουργείου. Ο δε πόνος είναι πολύ οξύς για τον ασθενή από την πρώτη ώρα μέχρι και 10-12 ημέρες μετά την επέμβαση λόγω κυρίως των ραμμάτων.
Η νέα μέθοδος αφαίρεσης των αμυγδαλών με υπερήχους εξασφαλίζει αναίμακτες και ανώδυνες επεμβάσεις. Πιο συγκεκριμένα, επειδή ο υπέρηχος δουλεύει με ταλαντώσεις υψηλών συχνοτήτων , καυτηριάζει όλα τα αγγεία διαμέτρου έως και 0.5 εκ -μεγαλύτερα δε συναντώνται στις αμυγδαλές- με συνέπεια στη διάρκεια της επέμβασης να μην χάνεται ούτε μια σταγόνα αίμα. Επίσης, ούτε στη μετεγχειρητική περίοδο δεν υπάρχει καθόλου αιμορραγία. Όσον αφορά τον πόνο, τις πρώτες δύο ημέρες μετά την επέμβαση με υπερήχους, δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου, ενώ την τρίτη μετεγχειρητική ημέρα εμφανίζεται ένας πόνος που μοιάζει με φαρυγγίτιδα, σαφώς πιο ήπιος από της κλασσικής αμυγδαλεκτομής και που αντιμετωπίζεται με απλά παυσίπονα. Αυτός ο ήπιος πόνος μπορεί να διαρκεί έως και την 5η μετεγχειρητική ημέρα και μετά εξαφανίζεται παντελώς.
Άλλο πλεονέκτημα της επέμβασης με τον υπέρηχο είναι ότι λόγω της πολύ μικρής διάρκειας της επέμβασης(15 -20 λεπτά) αλλά και του ανώδυνου και αναίμακτου χαρακτήρα αυτής, ο ασθενής μπορεί να πάει στο σπίτι του μέσα σε λίγες μόνο ώρες από το τέλος της επέμβασης, χωρίς να χρειάζεται περαιτέρω νοσηλεία στην κλινική. Αυτό έχει σα συνέπεια τη μείωση του κόστους νοσηλείας και τη γρηγορότερη ανάρρωση του ασθενούς.
